W trakcie praktyki następuje kształtowanie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych przez:
1) zapoznanie się ze specyfiką przedszkola, szkoły lub placówki, w której praktyka jest odbywana, w szczególności poznanie realizowanych przez nią zadań opiekuńczo wychowawczych, sposobu funkcjonowania, organizacji pracy, pracowników, uczestników procesów pedagogicznych oraz prowadzonej dokumentacji;
2) obserwowanie:
a) zorganizowanej i podejmowanej spontanicznie aktywności formalnych i nieformalnych grup uczniów,
b) aktywności poszczególnych uczniów, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
c) interakcji dorosły (nauczyciel, wychowawca) – dziecko oraz interakcji między dziećmi i młodzieżą (w tym samym i w różnym wieku),
d) procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego w grupach wychowawczych, ich prawidłowości i zakłóceń,
e) czynności podejmowanych przez opiekuna praktyk oraz prowadzonych przez niego zajęć,
f) sposobu integrowania przez opiekuna praktyk różnej działalności, w tym opiekuńczo-wychowawczej, dydaktycznej, pomocowej i terapeutycznej,
g) dynamiki grupy, ról pełnionych przez uczestników grupy, zachowania i postaw dzieci i młodzieży,
h) działań podejmowanych przez opiekuna praktyk na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zachowania dyscypliny w grupie;
3) współdziałanie z opiekunem praktyk w:
a) sprawowaniu opieki i nadzoru nad grupą oraz zapewnianiu bezpieczeństwa,
b) podejmowaniu działań wychowawczych wynikających z zastanych sytuacji,
c) prowadzeniu zorganizowanych zajęć wychowawczych,
d) podejmowaniu działań na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;
4) pełnienie roli opiekuna-wychowawcy, w szczególności:
a) diagnozowanie dynamiki grupy oraz pozycji jednostek w grupie,
b) poznawanie uczniów i wychowanków, ich sytuacji społecznej, potrzeb, zainteresowań i zdolności, a także określanie poziomu rozwoju oraz wstępne diagnozowanie dysfunkcji i zaburzeń,
c) samodzielne prowadzenie działań opiekuńczo-wychowawczych wobec grupy i poszczególnych uczniów i wychowanków w grupie,
d) sprawowanie opieki nad grupą w toku spontanicznej aktywności uczniów i wychowanków,
e) organizację i prowadzenie zajęć wychowawczych (w tym zajęć integrujących grupę i działań profilaktycznych) w oparciu o samodzielnie opracowywane scenariusze,
f) animowanie aktywności grupy i współdziałania jej uczestników, organizowanie pracy uczniów i wychowanków w grupach zadaniowych,
g) podejmowanie indywidualnej pracy z uczniami i wychowankami (w tym uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi),
h) podejmowanie działań wychowawczych o charakterze interwencyjnym w sytuacjach konfliktu, zagrożenia bezpieczeństwa, naruszania praw innych lub nieprzestrzegania ustalonych zasad,
i) sprawowanie opieki nad uczniami i wychowankami poza terenem przedszkola, szkoły lub placówki;
5) analizę i interpretację zaobserwowanych albo doświadczanych sytuacji i zdarzeń pedagogicznych, w tym:
a) prowadzenie dokumentacji praktyki,
b) konfrontowanie wiedzy teoretycznej z praktyką,
c) ocenę własnego funkcjonowania w toku realizowania zadań opiekuńczych i wychowawczych (dostrzeganie swoich mocnych i słabych stron),
d) ocenę przebiegu prowadzonych działań oraz realizacji zamierzonych celów,
e) konsultacje z opiekunem praktyk w celu omawiania obserwowanych sytuacji i przeprowadzanych działań,
f) omawianie zgromadzonych doświadczeń w grupie studentów (słuchaczy).
W szczególności, w czasie praktyk pedagogiczno-psychologicznych, studenci przygotowują się do praktyk obserwacyjnych i czynnych. W tym celu powinni w miarę możliwości:
- poznawać strukturę, organizację i zadania danej placówki oświatowej oraz jej miejsce w systemie edukacji szkolnej
- charakteryzować wybrane formy pracy realizowane w placówce
- poznawać dokumentację hospitowanej placówki (statut, program pracy, plany pracy, dzienniki zajęć itp.)
- diagnozować i analizować zjawiska będące przedmiotem działalności danej instytucji
- projektować strategię podniesienia jakości pracy danej placówki
- pełnić rolę asystenta opiekuna praktyk
- diagnozować, rozpoznawać sytuację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, opracowywać wyniki obserwacji i formułować wnioski istotne do planowania pracy
- zdobywać kompetencje społeczne istotne do zindywidualizowanych działań pedagogicznych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
- obserwować zajęcia pozalekcyjne, przygotowywać pomoce naukowe, brać udział w organizacji zajęć
- uczestniczyć w zebraniach rady pedagogicznej i zespołów samokształceniowych
- zapoznawać się z pracą samorządu uczniowskiego oraz szkolnych organizacji młodzieżowych